Jan Sutin Wila Wawanakamp Rayun Purit Uywanakamp Imaña

Kantuyux jan sutin sullu jiwat wawanakamp rayun purit jiwat uywanakamp imañawjawa. Ukawjax qullu iraman p’ujru jichhu jichh taypin jiqxatasi, ukat janiw jachäkarakiti, jisk’pachakiwa. Qalamark ayllutx patak pä tunkan k’atanak sarañankiwa. Uka jak’anx janiw jaqix jakkiti, uka jak’anakarux urunakkiw uyw jark’ir anakipxiri. Ukat ukjamïpanx mäk’a chhijuniwa. Jararankhunakkiw jan jallük ukjax uka taypin jalanaqaskiri.

Uñtatax aliq jichhu jichhukiw uñtasi, jak’at uñxatatakiw kantuyux qhanäski.

Kunjamati qalltañatakix saskayätanxa, ukawjax wila jiwat sullunakamp rayun purit uywanakamp imañatakiwa, janiw jach’a jiwat jaqinak p’ampachañatakïkiti. Ukat waljaninakaw akjam jiskt’asipxaspa: Kunats amstanki. Jan qullunkkasp ukax kunas kamachaspa. Kunats sullu wawanak imañatakikïpacha. Aka qhipha maranakanx ukawjarux usuchjasit jiwat wila wawanak apasipkakpachati. Taqi aka jiskt’äwinakax jaysäwinkamapxiwa. Nayraqata, jan sutin jiwat wawanak imañax janiw aliqat qullupatankkiti, jan ukasti akkïrinakat uka alaxanki; kunapachati maynix usuchjasi, sullsu ukjaxa, jaqix qullurupiniw rispachäpxirïna, ukjaman jan walt’äwinakax jayankxañapataki.

Yuqall sullu jiwat wawatakix jisk’a arma, jisk’a yuku, jisk’a lampa, ukat jisk’a pikus ukjam jaytaniñarapiñ yatipxi.

Janïr rispachaykasax khith (sultaru) ajlliñtakix yatiriruw kuk willtayapxiritayna, janiw khitis sarakirikataynati, ukataw qalltasipkiritäna. Akanx jilïr irpirinakax janirakiw ukankapxirikataynati, juchacharinakaw kunarus puriskiritayna. Jupanakax phuqhak phuqhayapxirïtana. Ukat sullu wawatakxamaw kuna yänaksa, isinaksa, wakt’ayapxiritäna; usuchjasit wawati yuqalläch ukaxa, jupanakax akjamanak wila jiwat waw imat jak’arux uchaniwäpxiritayna: arma, yuku, piku, lampa, ukat juk’ampinakampi. Ukapachparakiw may may jisk’a isinakx aparapipiñatayna, jan ukax kuna waxt’ayatas rispachayatas inamayaspawa. Aka phuqht’äwinakax jaqitakix lurañapinitaynawa, kunati jan ukjamäxasp ukax chhiijchhiw sapa kut yap tukjir jutirïtayna. Ukat jan ukäk ukax kuna jan walt’äwinakas utjakiritaynawa.

Kunawsati maynix imall waw usuchjasixa, jaqix taqi jisk’a isinakap jaytaniñ yatipxi, sañani urkhu, manqhancha, chakitilla, ch’utuqu, ukat yaqhanakampi.

Jichhax imilläkiritakix ukjamarakkiw yuqallatakxam lurapxiritäna; mä arunakanx saraksnawa, jupanakax kunanakati warmix jakañtak munki, taqi ukanak wakthapïwapxiritayna, jisnaw jisk’a isinaka: ch’utuqu, chakitilla, phullu, manqhancha, urkhu, wiskhu. Ukjamarakiw jisk’a yänakap lurt’awapxiritayna, ukat jan lurañxamä ukanakx alapxarakiritänawa. Ukanakax akkïrinakarakiwa: phukhu, chatu, yuru, wislla, jisk’a wislla, qapuña, ukat juk’ampinakampi. Uywäkiritakisti, chhuchhulli, p’iqi, ukakrak mä waxtäwimp jaytaniwapxiritayna.

Säwi

"Janiw jisk’a yänakapax apnaqañasa, apaniñasa, rayuw arknaqasiri, jan ukax limpuw mantasir siwa."

Taqi ukanakatpï kuns saraparxamapiniw phuqhapxirityanaxa, ukat jan chhijchhis rayus kutt’aniñapatakiw kantuyux qullunkiritaynaxa, kunatti uka alaxanx janiw kuna yapusa, jaqisa, uywas utjkiti. Justuruw kuna chhijchhis rayus tukuqañkam puriski. Ukat sipan aka qhipha maranakanx janiw nayrxam saräwinakar arkañ yatxapxiti. Jaqin amuyunakapax aski masjt’atxamakïxiwa. Sañäni, kunapachati juchachasir utj ukjax ukjmakiw uñtxapxi. Kuns munañanakaparxamakiw qhipha waynäwirinakax lurañ munxapxasmächi