Parina jan ukax pariwana, parinax mä jamach'iwa[1], jilpachax suni thaya uraqin utjasiriwa, juk'amppachas kawkjanti umax utjki ukawjanakan utji.

Parinax sartasiskiwa

Jañchipa trukaña

Parinax taqins munat jamach'iwa, samipas jiwakipuniwa qhana wilamp janq'umpi, ukat kayupax yaqha jamach'inakatsipans jach'pach kayunakaniwa, surupas jach'a q'iwt'atjam ukjamawa. Aka jamach'ix jallupachanakiw jilpachax uñjaña, awtipachax janikiw añch uñjañax utjkiti.

Manq'añapa trukaña

Parinax uman utjir laq'unak manq'i. K'uytu K'uytux wali suma manq'apapuniw parinanxa. Manq' katuñatakix kunkapx ch'iqar kupiruw wayti.

Tapapa trukaña

Parinax tapapx ñiq'it luri, chutstatawa. Yaqhippachanakax yaqhakast parinanakan jaytat tapanakaparurakiw tapachi.

K'awnapa trukaña

Qachu parinax mä k'awnak k'awni.

Pacha sarayiri trukaña

 
Parinanakax uman manq'arasipki

Parinax pacha sarayirirakiwa, jallu puriñapatakix waljanipuniw tam tam Titiqaqa qutatuqit misttanipxi, ukasti jallu puriñapatakiw ukjam uñstanipxi.

Kunawsatix juyphipachan um takirpayix ukhax suma ch'uñuchäwiw utjan sañ muni. Janitix utjkix ukhax janit ch'uñux sumt'kanit sañrak muni.

Qillqatanaka trukaña

  1. Flores, C. M. (2008).Variación dialectal del léxico de las aves de Qurpa, Qurumata Alta y Pujräwi. La Paz: Instituto de Estudios Bolivianos.