Eliodoro Camacho Suarez jisk'a suyu

Uraqipax thaya pata tuqin jikxatasi. Jichhax 3170 metros ukxankarakiw lamar qutatxa. Qurpasirakiw Perú jach'a markampi. Chukiyaw markat khayakamax kimsa urut pusi urakamaw mä k'añaskux purixa.

Uraqipa

Markanaka

Markanakapax aknïrinakawa: Puerto Acosta, Mocomoco, Italaque, Carabuco, Chaguaya, Escoma, Umanata, Wilaqala, Pacobamba, Chiñaya.

Qullqinchäwi

Camachonkir jaqinakax yapu yapuchasa, uywa uywasa ukat sawutanakamp ukhamaw jakapxi.Ukat janirakiw taqpach provinciax ukhama thayäkiti, jan ukax mä chiqax qhirwa uraqirakiwa. Aka chiqankir markachirinakax jilpachax tunqu yapuchasa, muxsa achunak satasa ukhamaw sapa mara qamapxaraki. Ukat urasax yukaliktu quqanak khuchusaw jakapxarakixa.

Nayra sarnaqäwi

Suyu Camachox chhixnuqt'awayiw yanqha ñaxu jaqinakan purinitapata. Nayra pachax aka suyunx chhijnuqatapxanwa, qulliris may saraksnawa QULLA jupanakax arusipxanw Pukina Aru, ukhamarux wali aytatapxarakinwa. Inka Pachanxa QULLA suyuruxa QULLASUYUMPIW chhijnuqt'awayapxi, ukataw sapxana qullasuyu. Niy ñaxu yaqinakan chhijnuqtatapatxa, aka qullasuyuruxa kimsaruw jaljapxi ukanakax akham Satawa: QULLA, HATUN QULLA y PAUCAR QULLA, ukhaman askinjam ñaxu jaqinakax irpxaruñapataki.

Phunchäwinakapa

Punchäwinakapax kunaymanwa: Wituku, awki awki, choqila, ch'ixi q'ara, ukat juka'mpinaka, tarqa, musiñu, pinkillu, siku. Jichha phunchäwinakax mocololo, mollo, morenada ukat juk'ampinaka.

Yatichäwi

Aka tuqitx kunjamäkitix saqha markanakanx uka pachpakirakikiwa. Jilpachax wali jayanakat satiqirinakax sarapxixa. Yaqhipanakax siklunakat jalapxaraki.

Irpirinaka

Irpirinakax payar jalanuqatawa: Mayïrix yatichäwxat irpirinakawa, jupanakaw pusiniwa: Amawt'a, Comisario, Payïrix pachpa markatarakiwa, jupanakax aknïrinakawa: Strio.General, JUsticia, Relación, Secretario.

Medios de Transporte

K'añaskunaka

Khaya suyurux aka qhipa maranakan kunayman k'añaskunakaw Chukiyaw markat sarapxaraki, ukampirus janiw jaya chiqanakarux sapa uru k'añaskux utjkarakiti, ukat markachirinakax Qarwanakata,Qala kayunakata ukhamarak kawallunakata sarapxaraki, ukampirus taqi layanakarux (Regiones) kayukiw purintapxi.

Wali uñt'at chiqanaka

Mocomoco marka, Italaque ukachiqanakaw nayra jisk'a markanakaxa, ukataw wali uñt'ataxa. Ukat aka suyunx yaqha chiqanakax utjarakiwa: Such'in jawira, Qachu Quta, Urqu Quta, Tawarquta, ukat juk'ampinakawa. Uka chiqanar purt'irinakax wali muspharatapuniw jikxatasipxi, kunalaykutix kunayman nayra siwsäwinakaw utjixa.